Czy USA tracą pozycję globalnego lidera? Eksperci o końcu Pax Americana 

Jaką pozycję zajmują dziś Stany Zjednoczone w zmieniającym się układzie sił? Czy USA nadal są gwarantem ładu międzynarodowego, czy raczej schodzą z pozycji globalnego lidera? W świetle wojny w Ukrainie, konfliktu izraelsko-irańskiego i napięć z Chinami – pytanie o przyszłość Pax Americana staje się jednym z najważniejszych w XXI wieku. 

W trakcie webinaru Open Eyes Economy spotkali się eksperci, którzy zawodowo zajmują się analizą tego, jak zmienia się globalny porządek: 

• dr Sławomir Dębski – historyk, politolog, były dyrektor PISM, profesor Collegium Europejskiego w Natolinie, współautor programu „Ground Zero” 

• dr Marcin Fatalski – amerykanista, wykładowca Uniwersytetu Jagiellońskiego, komentator „Raportu o stanie świata” 

• Moderacja: dr Bartłomiej Biga – ekonomista, prawnik, ekspert OEES, autor podcastów i bloga 

Czy USA tracą wiarygodność na arenie międzynarodowej? 

„USA nie znikają z mapy świata, ale znikają z wielu umysłów jako lider” – zauważył prof. Dębski. Paneliści podkreślali, że siła USA nie wynika dziś już z militarnej dominacji, ale z zdolności do budowania zaufania i przewidywalności – a ta zdolność słabnie. 

Dr Fatalski przypomniał, że Pax Americana to nie tylko układ sił, ale także narracja, której obecnie brakuje. Donald Trump, podważając instytucje międzynarodowe i reguły, otworzył przestrzeń do „testowania” nowych układów geopolitycznych. 

Trump i dyplomacja przez smartfona: kto ma jego numer, ten rządzi? 

Czy legitymizacja międzynarodowa XXI wieku zaczyna się od… SMS-a od Donalda Trumpa? 
„Przywódcy europejscy urządzają wyścig, kto otrzyma od niego prywatną komórkę” – zauważył Dębski. Zdjęcie z Mar-a-Lago może dziś dać więcej realnego wpływu niż formalne partnerstwa i traktaty. 

W nowej erze dyplomacji nie tylko państwa, ale i osobowości polityczne stają się głównymi aktorami gry międzynarodowej. 

Iran, Izrael i USA – kto dziś kontroluje Bliski Wschód? 

W kontekście narastającego konfliktu z Iranem, eksperci wskazali, że USA nie mogą być traktowane jako neutralny arbiter – zbyt mocno są związane z Izraelem, zarówno politycznie, jak i militarnie. 

Dębski zauważył: 

„Gdy Ameryka milczy, inni zaczynają krzyczeć. Czasem z bronią w ręku.” 

To milczenie daje przestrzeń do działania regionalnym potęgom – od Iranu, przez Turcję i Arabię Saudyjską, po Chiny. 

Europa bez USA? Tylko na własnych warunkach 

Unia Europejska – zdaniem panelistów – nie jest gotowa, by pełnić rolę „światowego policjanta”. Ale ma obowiązek bronić prawa międzynarodowego jako fundamentu własnego bezpieczeństwa. 

Polska – jako kraj postrzegany przez inwestorów jako „bezpieczny port” – powinna dywersyfikować relacje i nie uzależniać swojej strategii od jednego partnera. 

Podsumowanie: Pax Americana się nie kończy, ale zmienia 

Z rozmowy wynika jasno: Pax Americana nie tyle upada, co ewoluuje. USA wciąż są potęgą – ale nie mają już monopolu na kształtowanie globalnego ładu. Ich wpływ jest coraz częściej kwestionowany – z zewnątrz i od wewnątrz. 

Polityka USA – zwłaszcza za Donalda Trumpa – to dziś mieszanka impulsów, tweetów i nieoczywistej strategii. A świat… uczy się funkcjonować bez gwarancji amerykańskiego przywództwa. 

📺 Obejrzyj pełny webinar OEES z udziałem Dębskiego, Fatalskiego i Bigi: 
▶️ KLIKAJĄC TUTAJ 

Patronem medialnym wydarzenia jest dziennik „Rzeczpospolita” oraz rp.pl.